Tổng hợp những tranh luận cũ của tôi về Bitcoin – Phần 5 - Crypto Philosophy

*** Những đoạn comment sau đây tổng hợp những phản biện của tôi nhiều năm trước về Bitcoin trong cái thời điểm mà câu cửa miệng của cộng đồng đối với tiền mật mã là lừa đảo, đa cấp, vô giá trị,… chứ không phải nhận được thái độ im lặng như thời bây giờ 2020-2021 ***

Tiền phát hành tập trung – Blockchain tập trung

Nói chung là tiền mà đã tự phát hành ra trước mà không phải đào thì chả cần blockchain phi tập trung làm gì cả; cùng lắm là blockchain tập trung thôi, ví dụ RIPPLE chẳng có dân đi đào nào chịu bỏ giàn máy chủ họ chạy không công cho system của RIPPLE cả, chạy cho BTC còn được trả công chạy cho RIPPLE có được gì đâu, chỉ có bọn ngân hàng dùng công nghệ của RIPPLE bọn nó sẽ bỏ máy chủ ra cùng nhau để giữ hoạt động của system RIPPLE, mà như thế có nghĩa là tiền tập trung trong tay 1 nhóm dân số chứ không còn trong tay của mọi người nữa, sự phi tập trung đã chết ở các loại tiền coin tự phát hành.
Các loại tiền proof of work tự bản thân chính nó tồn tại là vì chính nó, blockchain là thứ để đảm bảo nó công bằng cho tất cả người nào tham gia duy trì nó, blockchain mà đem từ phi tập trung qua tập trung thì là trò dở người, chẳng khác này họ lưu trữ cơ sở dữ liệu chuyển từ MYSQL, MSSQL… qua blockchain vậy, chẳng qua nhận vơ thêm vào cái công nghệ 4.0 này để đánh tiếng PR cho đám đầu tư không biết rành về công nghệ thôi. Với tiền proof of work, muốn chỉnh sửa 1 đoạn trong sổ cái blockchain sẽ dẫn đến mã hash của từ đoạn đó trở về sau cũng phải tiến hành đào lại từ đầu, còn thể loại tiền nằm trên hệ thống không cần đào thế thì chỉnh sửa 1 đoạn trong blockchain sẽ chả phải đào cái quái gì lại từ đầu cả. Độ khó của việc đào luôn là = 0, thế thì khác gì chỉnh sửa cơ sở dữ liệu trong MYSQL? Trong hệ thống database dữ liệu của bọn ngân hàng ví dụ VCB ta còn dễ tin tưởng nó sẽ không sửa tài khoản của ta từ 100tr xuống 0tr hơn là đặt niềm tin vào một bọn thứ 3 nào đó bên ngoài như RIPPLE sẽ không tự ý sửa tài khoản của chúng ta nữa. Tiền ít thì không nói làm gì chứ tiền nhiều ai lại dám để nó dưới dạng RIPPLE, để nó dưới cái dạng mà một kẻ thứ 3 có thể chỉnh sửa nó và giá trị của nó bất cứ khi nào hắn muốn, rõ ràng để dưới dạng BTC vẫn an toàn hơn.

Proof of Stake (PoS) và Proof of Work (PoW) chuyện của ETH và BTC

ETH dự định sẽ chuyển sang cơ chế PoS để quyết định phát hành đồng ETH mới như thế nào. Thợ đào sẽ không phải bỏ ra năng lượng thật ngoài đời để có thể tạo ra thêm ETH, thay vào đó họ sẽ giữ một ít tiền tiết kiệm trong hệ thống và do đó hệ thống sẽ ngẫu nhiên chọn ra người để nhả tiền ETH ra thêm. Tức là đây là một hình thức lãi suất từ ngân hàng, nhưng tiền lãi từ ngân hàng chủ yếu từ số tiền bạn đã gửi vào được ngân hàng đó đem cho vay để người khác tạo giá trị mới do đó ngân hàng mới có cái mà trả lãi cho bạn, còn ETH thì khác hẳn, cái ETH không được tạo ra từ đâu cả nó được tạo ra từ hư vô, nó giống như là trường hợp ngân hàng yêu cầu bạn phải có tiền tiết kiệm gửi vào nó và rồi nó tự in tiền ra để trả lại thêm cho bạn vậy, rúc cục bạn sẽ có thêm tiền gồm lãi + gốc.
Nếu một nhóm hội thợ đào cá cược với nhau như là đánh bài chẳng hạn, thực chất đó chỉ là tiền người này chảy vào túi người kia không có đồng bạc nào mới được sinh ra trong tổng tiền của họ đem ra cược cả, do đó mô hình cá cược cũng là không đúng với mô hình PoS này, ở PoS này của ETH cũng là hoạt động của những người này đi đánh bài cùng nhau nhưng sau khi đánh bài xong tất cả họ đều thấy lợi ra được một mớ tiền ETH, kẻ xui nhất đám thì cũng chỉ là huề vốn?!
Những người ủng hộ PoS lập luận về vấn đề khan hiếm nhờ giảm cung ETH, ETH sẽ giảm cung + với việc bọn đánh bài sẽ gom rất nhiều tiền để đi cá cược nên ETH sẽ khan hiếm và do đó tăng giá, nhưng thật ra sự khan hiếm này là khan hiếm ảo, dù cho không có nhiều tiền (để giao dịch) cho những người còn lại không đào với nhau sử dụng nhưng số tiền ETH ấy không hề ít đi, nó vẫn còn trong tay của những người cá cược, và mục đích của người thợ đào tối thượng không phải là kiếm được ETH thêm mà là kiếm được ETH thêm rồi xài, 2 cái ấy khác nhau một kẻ chỉ chăm chăm đào vàng và sưu tập cùng một kẻ chăm chăm đào vàng để bán. Tức là cho dù có 1 thuật toán sẽ giảm cung ETH nếu phát hiện tổng số những kẻ đánh bài kia nhả tiền ra thị trường, thì về bản chất đó cũng là ETH++1; dù cho nó giảm nhưng ETH về cơ bản vẫn là tăng lên so với số lượng như cũ.
Nếu nói rằng những kẻ đi đào PoW là thợ mỏ còn kẻ đi cược là thợ rèn thì đó là sai lầm, người thợ rèn bỏ công sức mình vào một cục kim loại thô khiến nó bồi đắp thêm giá trị, sản phẩm sau cùng của người thợ là một cây kiếm chẳng hạn thì nó là công sức bỏ ra của thợ rèn + thợ mỏ, một kẻ đi cá cược thì làm sao tạo ra giá trị mới được.
Vì vậy ETH đang đi vào một lối mòn của hệ thống tiền tệ hiện nay, tiền được in mới mà không đại diện cho bất kỳ giá trị gì cả (ví dụ đại diện cho trữ lượng vàng, kim cương, dầu hay điện…). Nhưng hệ thống tài chính cũ hơn hệ thống PoS của ETH ở chổ người ta đem tiền mới ra thị trường bằng cách cho vay nợ, con nợ sẽ đi đến ngân hàng vay số tiền mà ngân hàng vừa in ra từ hư không đó (với điều kiện phải trả lãi suất nhất định) sau đó tiền đưa ra lưu thông và con nợ nếu có thể thanh toán nợ số tiền đã in ra từ hư không đó, nó sẽ có cơ hội quay về hư không lại, ngân hàng sẽ lợi được 1 ít lãi còn tiền gốc ấy tiêu hủy đi để in ra tiền mới hơn, đối với ETH thì không ai nợ ai cả ngân hàng tự động nhả tiền dân hiến và số ETH đó sẽ không tiêu hủy đi đâu cả. Tuy nhiên hệ thống PoS của ETH lại hơn ngân hàng ở chổ lượng cung bao nhiêu nó nằm ngoài tâm kiếm soát của con người không như ngân hàng muốn in bao nhiêu tiền thì in, ETH nó vẫn còn phụ thuộc vào blockchain nên nó không thể có chuyện đó.
Có thể thấy rằng về bản chất nếu nói PoW như BTC là vàng 2.0 thì PoS như ETH là tiền 2.0, một cái đại diện cho hàng hóa còn một cái đại diện cho công cụ thanh toán, tính chất của chúng khác hẳn nhau, vàng 2.0 phải giảm phát còn tiền 2.0 phải lạm phát, lạm phát hay giảm phát đều quan trọng như nhau và ứng dụng vào thực tiễn khác nhau. Nếu ETH vẫn muốn là hàng hóa thì nó nên là PoW còn nếu nó muốn trở thành tiền thì nó nên là PoS, nó phải lạm phát để phù hợp với sự mở rộng càng ngày lớn của nền kinh tế, nó phải do một bên thứ 3 (blockchain phi tập trung) đáng tin cậy kiểm soát thì nó sẽ trở thành công cụ thanh toán 2.0
Vậy nên bạn nên sử dụng ETH (PoS) như là tiền điện tử thanh toán mua bán thật nhanh và thôi dứt nó sẽ giúp bạn bảo mật hay nhanh chóng gì đó rất tốt chứ không nên để tài sản của bạn dưới dạng ETH vì nếu để tài sản dưới dạng ETH bạn sẽ bị lạm phát, nếu bạn muốn tài sản của mình được bảo đảm thì nên để dưới dạng BTC bởi vì nó sẽ giảm phát theo thời gian.

Tiền mà cần phải đứng ra đảm bảo giá trị

Chỉ 1 thứ hạ cấp thì mới cần ai đó dùng uy tính của mình đứng ra bảo đảm giá trị cho nó, và qua đó tự chứng minh bản thân nó mới là con số 0 tròn trĩnh. Vàng + Bitcoin chẳng cần ai đứng ra đảm bảo giá trị cả, bản thân chính nó là đại diện cho giá trị của chính nó thế nên so sánh với trái phiếu, cổ phiếu hay tiền giấy… là ngớ ngẫn.
Vàng 2500 tuổi nhưng những chất mới được tìm ra mỗi ngày để tìm cách thay thế vàng thì có sao không? Thay vì là titan, mariinskit, uranium hay 1 tờ tranh được vẽ vời nghệ thuật… tại sao không phải là một sản phẩm tin học (game, đồ họa, code…) được chứa đựng giá trị sức lao động của con người?
Mọi thứ khan hiếm đều tăng giá: vàng, kim cương… cũng không ngoại lệ, chúng tăng giá trước những hàng hóa khác có thể dễ dàng sản xuất hàng loạt khác – luôn bị tuột giá so với chúng. Vàng có giới hạn và ngày càng cạn kiệt nên tăng giá trị sức lao động khi con người khai thác chúng nhưng có ai gọi việc tăng giá trị liên tục trong mấy ngàn năm qua của vàng là bong bóng không?

** Chú ý những phân tích trên khá non và thiếu nghiêm túc từ cách đây nhiều năm lúc tôi vẫn chưa có đủ nhận thức về Bitcoin, bạn nên đọc những bài viết phân tích kỹ hơn và nghiêm túc hơn gần đây của tôi (nếu tôi có thời gian để viết lại các luận điểm rành mạch hơn) **